Belangrijkste wetswijzigingen per 1 januari 2024

• Het minimumloon gaat verder omhoog en wordt voortaan altijd per uur betaald. Daardoor zijn mensen met een 40-urige werkweek niet langer slechter af dan mensen die maar 36 of 38 uur per week werken. Ook uitkeringen die gekoppeld zijn aan het minimumloon, stijgen mee, bijvoorbeeld de AOW, de WW en de bijstand.
• De maximale reiskostenvergoeding die werkgevers onbelast aan hun werknemers mogen betalen, gaat omhoog van 21 naar 23 cent per kilometer.
• Ouders krijgen meer kinderbijslag en komen sneller in aanmerking voor het kindgebonden budget. Ook de maximale uurvergoeding bij de kinderopvangtoeslag gaat omhoog om te compenseren voor de gestegen kosten.
• Het prijsplafond voor energie dat afgelopen jaar van kracht was, komt te vervallen. Wie ondanks de gedaalde energieprijzen nog altijd een te groot deel van het inkomen kwijt is aan gas en stroom, kan wel een beroep blijven doen op een daarvoor ingesteld noodfonds.
• De vliegbelasting gaat omhoog, van 26,43 naar 29,05 euro per ticket.
• Energieleveranciers mogen in 2024 maximaal 46,69 euro per gigajoule aan stadswarmte rekenen. Dit jaar is dat nog 90,91 euro per gigajoule.
• E-sigaretten met smaakjes als tompouce of kersen worden verboden. Dit moet de zogeheten vapes minder aantrekkelijk maken voor jongeren.
• De Nutri-Score wordt het officiële keurmerk dat mensen moet helpen gezonde keuzes te maken als ze voedsel kopen. De deelname door fabrikanten is vrijwillig. Maar als ze ervoor kiezen één product van dit keurmerk te voorzien, dan moet dat ook bij alle andere producten.
• De belasting op alcoholvrije dranken, zoals frisdrank en alcoholvrij bier gaat omhoog van 8,83 naar 26,13 euro per 100 liter. Mineraalwater wordt uitgezonderd van deze belasting.
• De prijzen van huurwoningen (zelfstandige woningen, studio’s en appartementen) in de vrije sector mogen maximaal met 5,5 procent omhoog.
• Gemeenten krijgen meer bevoegdheden om eigen inwoners, mensen met specifieke beroepen of andere groepen voorrang te geven als ze een huis willen huren of een nieuwbouwwoning (maximaal 390.000 euro) willen kopen.
• Meer mensen kunnen gebruikmaken van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) als zij een huis kopen. De maximaal toegestane woningwaarde om hier gebruik van te mogen maken gaat omhoog van 405.000 naar 435.000 euro. De NHG is een vangnet voor huiseigenaren die te maken krijgen met dalende huizenprijzen, financiële problemen of gedwongen verkoop.
• Meerdere hypotheekregels worden aangepast. Zo kunnen mensen meer lenen als ze een energiezuinige woning kopen of als zij ervoor kiezen om te verduurzamen. Bovendien kunnen ouders hun kinderen niet langer een belastingvrij bedrag schenken om een woning mee te kopen. De zogeheten jubelton was al verlaagd naar bijna 29.000 euro en wordt nu helemaal afgeschaft.
• De in de politiek veelbesproken omgevingswet treedt vanaf 1 januari in werking. De enorme wet bundelt een groot aantal wetten, regels en voorschriften over de fysieke leefomgeving. Daarnaast zorgt de wet voor één digitaal loket voor het aanvragen van vergunningen en de start van projecten.
• Doxing, ofwel het opzettelijk delen van persoonsgegevens om iemand te intimideren, wordt strafbaar. Er komt een straf op van maximaal twee jaar cel of een geldboete van maximaal 22.500 euro. Doxing is vaak gericht tegen bijvoorbeeld journalisten, politici, rechters, politieagenten of hulpverleners. Ook het doxen van iemand zonder specifiek beroep valt onder deze wet.
• Het wordt mogelijk om zowel de achternaam van de vader als van de moeder aan kinderen te geven. Ook kunnen kinderen die na 1 januari 2016 zijn geboren een gecombineerde achternaam krijgen, mits zij het oudste kind van het gezin zijn. Het is niet verplicht om een kind een gecombineerde achternaam te geven. Als er niet wordt gekozen, krijgt het kind de achternaam van de moeder als de ouders niet getrouwd of geregistreerd partners zijn. Als de ouders wel getrouwd of geregistreerd partners zijn, krijgt het kind de achternaam van de vader.
• Burgemeesters kunnen een woning sluiten als er sprake is van ernstig geweld, zoals beschietingen of explosies. Er was al de mogelijkheid om woningen te sluiten bij ernstige gedragingen door de bewoners, maar die was niet altijd toereikend.
• Ook een aantal financiële regelingen verandert. Zo worden de griffierechten verlaagd met 13,5 procent. Iedereen die een zaak voor de rechter wil brengen of zich moet verweren, dient griffierechten te betalen. Verder gaat de wettelijke rente van 6 naar 7 procent. Bijvoorbeeld burgers met schulden betalen die rente als zij hun schulden niet voldoen. Ook komt er een zogeheten nadeelcompensatie. Als burgers of bedrijven meer last hebben van rechtmatig overheidshandelen dan anderen, krijgen zij de extra schade gecompenseerd.
• Het boetetarief voor lichte verkeersovertredingen gaat met 10 procent omhoog.
• Tegen de mishandeling en verwaarlozing van dieren kan dankzij strengere regels harder worden opgetreden. Bedrijven kunnen bijvoorbeeld sneller worden gesloten om deze reden.
• Wegwerpbekers en -bakjes van plastic (geheel of deels) worden verboden bij horeca, evenementen, kantoren, instellingen, verenigingen en sportclubs. De regels worden voorlopig niet streng gehandhaafd na veel kritische geluiden in de Tweede Kamer.
• Middelbarescholieren mogen hun smartphone niet meer meenemen in de klas. Dit is geen wettelijk verbod maar een maatregel waar scholen zelf mee hebben ingestemd. Mobiele telefoons mogen wel worden gebruikt als dat iets toevoegt aan de les.
• Afgestudeerden zien de rente op hun studielening stijgen van 0,46 naar 2,56 procent. Niet elke oud-student krijgt meteen te maken met deze vervijfvoudiging. De rente op studieleningen wordt steeds voor vijf jaar vastgezet. Wie geluk heeft met de timing, kan nog vijf jaar de lage rente betalen.